Psychologia ogólna, psychologia rozwojowa, psychologia związków, rodziny, psychologia i rzeczywistość, zaburzenia psychiczne

RÓŻNE KRYTERIA POJĘCIA ZDROWIA PSYCHICZNEGO
1. Negatywne pojęcie zdrowia psychicznego
 Teza – zdrowie psychiczne to brak objawów choroby. Jest to tzw definicja „ignotum per ignotum”
Poglądy na to co jest chorobą a co nią nie jest wciąż się zmieniają np. leworęczność. Z kolei wciąż poznawane są nowe schorzenia dotychczas niedostrzegane (zespół nadpobudliwości psychoruchowej)
2. Kryterium statystyczne w nim jest
 Teza – że te cechy psychiczne i zachowania są zdrowe, które są najpowszechniejsze. „To co zdrowe określa tłum”. Tu zdrowie traci wymiar jednostkowy tzn. przestajemy zwracać uwagę na potrzeby indywidualnej osoby natomiast stosujemy kryteria przyjęte prze daną grupę społeczną.
 Do jakiej populacji odnieść te kryteria zdrowia psychicznego. W jednej populacji (grupie) dane zachowania są uznawane jako normalne, w innej grupie (wiekowej, narodowościowej) uznają je za chore
 Które cechy psychiczne świadczą o zdrowiu (pewny cechy człowieka są indywidualne)
 Problem granicy między tym co zaburzone a tym co normalne. Kryterium statystyczne daje bardzo ścisłą granicę pomiędzy tym
 Są pewne cechy psychiczne, które nie są stopniowalne. Jaki procent ludzi decyduje o ich normalności?
3. Kryterium społeczno – kulturowe
 Teza – „zdrowie jest to co jest akceptowane przez społeczeństwo”. Zdrowy jest konformizm i podporządkowanie się zasadom społecznym. Natomiast chore jest co jest nie akceptowane, niewygodne dla innych. To kryterium należy odróżnić od kryterium statystycznego bo bywają przypadki zachowań ekstremalnych
 One w pewnych środowiskach uznawane są za zdrowe (np. kamikadze w Japonii – pod względem kryterium statystycznego jest to wyrazem patologii a według kryterium kulturowo-społecznego nie!)
 Zdrowie traci wymiar jednostkowy. Nie widzimy człowieka, widzimy zasady, które narzuca nam grupa społeczna.
 Różne kultury mają różne normy zdrowia, nie ma wyznaczników, które cechy psychiczne są zdrowe, a które zaburzone patologicznie
 W tej koncepcji ilość osób zdrowych i chorych zmienia się bez względu na problemy osobowościowe w zależności od tolerancji społecznej, polityki społecznej (w czasach Hitlera szpitale psychiatryczne były przepełnione)
4. Kryterium przystosowania się ogólnobiologicznego
Wywodzi się ono z koncepcji Darwina, koncepcji przystosowania się do warunków środowiska
 Teza – „zdrowie jest to przystosowanie się organizmu do środowiska gwarantujące mu przetrwanie i prokreację”. Organizacja i budowa anatomiczna i fizjologiczna i psychologiczna organizmów żywych służy osiągnięciu zdrowia. Czyli zdrowy jest ten kto skutecznie zaspokaja indywidualne potrzeby organizmu, utrzymuje się w optymalnej równowadze psychofizycznej jest samodzielny życiowo i akceptuje sam siebie i nie ma znaczenia jaką drogą ten stan zdrowia jest osiągany. Jest to pierwsze kryterium, w którym nie są najważniejsze normy społeczne ,ale potrzeby indywidualnego organizmu.
 Nie w każdym środowisku można realizować indywidualne potrzeby organizmu (np. rodzina wielodzietna, patologiczna – bieda, uniemożliwia to więzienie)
 Nie każdy chce się realizować w danej potrzebie (np. nie każdy chce mieć dzieci)
 Nie wiadomo do końca, które cechy są zdrowe, a które patologiczne. To uwzględnianie potrzeb indywidualnych jest niebezpieczne bo np. w tym kryterium psychopata to zdrowy człowiek. Z drugiej strony w tym kryterium podkreśla się cechę równowagi psychicznej, psychofizycznej, samoakceptacji – a niestety są okresy w życiu człowieka, kiedy następuje dezintegracja (śmierć bliskiego, dojrzewanie). W psychologii Kazimierz Dąbrowski Koncepcja Dezintegracji Pozytywnej – ten okres służy człowiekowi – po niej człowiek staje się silniejszy, uczy się czegoś, równowagi
5. Kryterium samourzeczywistnienia się
Odwołuje się do koncepcji pełnego rozwoju osobowości, aktualizacji potencjalnych zdolności i koncepcji samourzeczywistnienia się. Przedstawicielami tego są Erich Fromin, Karen Horney, Adam Maslow, Karl Rogers
 Założenie „zdolny jest ten człowiek, który realizuje własne, potencjalne możliwości, dąży do swoich szczytowych osiągnięć, realizuje czysto prywatne aspiracje. Zdrowie to stawanie się tym czym się potencjalnie jest”. Stan zdrowia oznacza wolność, twórczość, miłość, jedność duchową z innymi ludźmi i antyautorytaryzm
 Fromin na temat zdrowia: współczesna kultura uniemożliwia realizację zdrowia. Środowisko zmusza do wegetacji myśli i odczuć pod terrorem społecznych wymogów. Tylko nieliczni nie dają się temu. Konformizm jest cechą choroby. Dziecko walczy z autorytetem rodziców. Dziecko z zespołem Downa można uznać za zdrowe (zgodnie z tym kryterium) jeśli aktualizuje się w swój sposób i w swoim tempie rozwija się.
 Bardzo ambitne podejście
 Nie ma określonej wyraźnie granicy gdzie jest patologia gdzie zdrowie (dla każdego ten stan jest inny)
 Wieloznaczność terminów określających zwroty „aktualizacja potencjalnych możliwości” – co to znaczy? Czy mam jakiś limit tych możliwości?
6. Kryterium realizmu, spostrzegania i myślenia
założenie: „osoba zdrowa realistycznie, obiektywnie, trafnie spostrzega świat i siebie”. Jest to kryterium stosowane przez psychiatrów i odnosi się ono do nierzeczywistego świata, kreowanego przez osoby ze schizofremią, paranoją.
Cechy patologiczne tego typu myślenia:
 Myślenie autystyczne (wsobne) wszystko co się dzieje ma związek ze mną
 Oderwanie od rzeczywistości
 Urojenia wielkościowe i prześladowcze
Wyróżniki paranoi (urojeń)
 Zaangażowanie emocjonalne w fałszywe wierzenia
 Upór w poglądach i ignorowanie rzeczywistości
 Autyzm w myśleniu
 Głęboka introwersja, subiektywizm, zamknięcie w kręgu własnych problemów, niemożność porozumienia się z innymi ludźmi
 Ekstremizm i obcość treści myślowych; z jednej strony megalomania (wiara we własną wartość) z drugiej strony niska samoocena u jednej osoby występująca
 Podejrzliwość w stosunku do innych ,przypisywanie im wrogich motywacji (to są cechy osób wybitnych – geniuszy)