Psychologia ogólna, psychologia rozwojowa, psychologia związków, rodziny, psychologia i rzeczywistość, zaburzenia psychiczne

Trwałe zmiany osobowości nie wynikające z uszkodzenia ani choroby mózgu:

1).trwała zmiana osobowości po przeżyciu katastrofy lub innej sytuacji ekstremalnej (np. klęski żywiołowej)

Należy stwierdzić cechy, których wcześniej nie obserwowano, a mianowicie:
sztywne, niedostosowane zachowania,
upośledzenie funkcjonowania interpersonalnego, społecznego i zawodowego,
wroga lub nieufna postawa wobec otaczającego świata,
wycofanie z życia społecznego,
odczuwanie pustki lub beznadziejności,
stałe uczucie napięcia i rozdrażnienia jako wynik zagrożenia i wyobcowania,
poczucie małej wartości i niski poziom samoakceptacji.

2).trwała zmiana osobowości po chorobie psychicznej

Kryteria diagnostyczne są następujące:
nadmierna zależność od innych oraz postawa roszczeniowa,
przekonanie o zmianie lub stygmatyzacji przez chorobę, prowadzące do niemożności nawiązania czy utrzymania bliskich stosunków z ludźmi oraz do izolacji społecznej,
bierność, ograniczenie zainteresowań i umiejętności wykorzystania czasu wolnego,
stałe narzekanie na różne dolegliwości, idące zazwyczaj w parze ze skargami hipochondrycznymi i przyjęciem roli chorego,
nastrój dysforyczny (reagowanie rozdrażnieniem, złością lub agresją na stosunkowo błahe lub wręcz nieadekwatne bodźce) lub nastrój chwiejny, nie związany ani z obecnym, ani z przebytym zaburzeniem psychicznym,
długotrwałe trudności i problemy z prawidłowym funkcjonowaniem społecznym
i zawodowym.

3).inne trwałe zmiany osobowości (po takich doświadczeniach jak np. zespół przewlekłego bólu, kalectwo czy też utrata osoby bliskiej).